Engelse bommenwerpers die tijdens WOII terugkwamen van hun vluchten over Duitsland werden geanalyseerd op kogelgaten. Deze uitgebreide analyses werden uitgevoerd om inzicht te krijgen waar de bommenwerpers het meest geraakt werden en daarmee het meest kwetsbaarst waren. Op die plekken werden alle vliegtuigen extra verstevigd. Op zichzelf geen verkeerde benadering, nietwaar?
Survivorship bias or survival bias is the logical error of concentrating on the people or things that made it past some selection process and overlooking those that did not, typically because of their lack of visibility. This can lead to false conclusions in several different ways. It is a form of selection bias. Wikipedia
Hetzelfde gevoel bekruipt ons regelmatig wanneer wij op verzoek van een opdrachtgever het onderzoekdossier van de politie analyseren. Een dergelijke dossier-analyse komt meestal voort uit een zogenaamde ‘Klacht niet vervolging (art.12 Sv)’.
Bij onderzoek naar ernstige misdrijven haalt politie/justitie veel uit de kast om de waarheid boven tafel te krijgen. De diversiteit van onderzoeksmethoden is groot: observatie, tappen telecommunicatie, financieel- en digitaal onderzoek, et cetera. De verkregen informatie moet bijdragen aan een heldere, beargumenteerde beeldvorming rondom het misdrijf. Wanneer de Officier van Justitie een onvoldoende helder beeld krijgt kan hij/zij besluiten de zaak niet aanhangig te maken bij de rechtbank en eventuele verdachten niet te vervolgen.
Teneinde de paralel met de onderzochte bommenwerpers te verklaren, staan we kort stil bij de kijk van statisticus Abraham Wald op de analyse van de kogelgaten. Door ‘anders te kijken’ concludeerde hij dat de ingeneurs het mis hadden en juist de plekken met de minste kogelgaten extra versteviging nodig hadden.
De ingenieurs vergaten namelijk dat ze niet alle vliegtuigen te zien kregen. Ze zagen alleen de vliegtuigen die níet waren neergestort. De plekken waar ze nooit een kogelgat zagen, waren de echte zwakke plekken.
https://www.omdenken.nl/inspiratie-en-verhalen/bomdenken
Walds perspectief leidde tot extra versteviging op de ongeschonden plekken en zorgde ervoor dat veel meer toestellen veilig terugkwamen.
Bij PSG hebben we geen statistici in dienst; wel critici. In vrijwel elke dossier-analyse lukt het ons om politie en justitie nieuwe inzichten te verschaffen. Wij trachten zoveel mogelijk vooringenomenheid te mijden en hanteren een open blik, wat ons de mogelijkheid van een ander perspectief biedt. Het uitgangspunt is NIET de conclusies in het politiedossier onderuit halen. De politie heeft vaak grondig de ‘kogelgaten op de bommenwerpers’ reeds uitvoerig onderzocht. PSG probeert vanuit haar multi-diciplinaire team van experts (en soms slechts op basis van boerenverstand) vast te stellen of er informatie te halen is op die gebieden, waar het onderzoek van politie/justitie zich niet op heeft gericht, danwel waarbij de ingezette expertise tekortschoot.
Wanneer een potentiele bron wel is onderzocht, is de wijze waarop dit onderzoek plaatsvond in voorkomende gevallen niet uit het proces-verbaal af te leiden en wordt volstaan met: “Onderzoek ingesteld, niet relevants aangetroffen.”
Dit laatste zien we met grote regelmaat terug in onderzoeken binnen digitale omgevingen, waarbij computersystemen steeds vaker worden veiliggesteld en onderzocht. Zaken die ten tijde van het onderzoek aan deze systemen ogenschijnlijk niet betekenisvol zijn, kunnen op een later tijdstip wel degelijk van belang blijken.
Onze particulier onderzoekers beschikken over diepgaande kennis van o.a. tactische recherche, technische opsporingsmiddelen, veiligstellen (biologische) sporen en digitaal forensisch onderzoek. De door PSG geformuleerde onderzoeksvragen dragen bij in het verzoek tot rechtsvervolging…en hiermee tot waarheidsvinding!
